مقدمه :

گمان می کنم واژه "Tidal" فقط زمانی باید به کار برده شود که ما به تغییرات منظم و مداوم بالا و پایین رفتن (fall rise &) سطح دریا اشاره می کنیم . حتی برای بسیاری از مکانهایی که بادهای منظم و متغیر وجود دارد و تقریبأ به طور منظم در طی روز به سمت ساحل و در شب به طرف دریا می وزند که متناوبأ باعث زیر و بم (rise & depress) در سطح دریا شده و یک نوع جزر و مد تولید می کننداین واژه را می توان به مفهوم وسیعش به کار برد .

در این تحقیق سعی بر آن شده است مفهوم جزر و مد و علل وعوامل ایجاد جزر و مد و کاربرد آن در تولید انرژی مورد بررسی قرار گیرد .

فصل اول :

جزر ومد (Tides)چیست ؟

یکی از اثراتی که ماه بر زمین میگذارد جذر و مد (Tides) است.در تعریف اولیه گفته میشود به پایین رفتن و بالا آمدن آب سطح دریاها و اقیانوس ها جزر و مد گفته میشود و این دو اثر را از وجود نیروی جاذبه ای به غیر از جاذبه زمین میدانیم. در میان سیارات منظومه شمسی، سیاره زمین تنها سیاره ای است که دارای مقادیر بسیار زیاد آب در سطحش می باشد بطوریکه تقریبا" سه چهارم سطح آن از آب پوشیده شده است.بیشتر مردم با تغییرات روزانه سطح آب دریاها بعنوان جزرومد آشناهستند.تقریبا" در تمام نقاط ساحلی دنیا جزرومد بصورت دو بار مد(بالا آمدن آب) ودوبار جزر(پایین آمدن آب) وجود دارد.مقدار اختلاف بالا وپایین آمدن آب بین چند سانتی متر تا چند متر ودر نقاط مختلف دنیا متفاوت است.برای نمونه درمنطقه ای در مرز کانادا وآمریکا این مقدار به حدود 20 متر می رسد.

اگر خشکی ها مقابل کره ماه قرار بگیرند به علت مقاومت خشکی،خشکی حدود 20 سانتی متر جابجا میشود که به آن جزر و مد خشکی می گویند.ولی مقاومت اقیانوس ها در مقابل کره ماه کمتراز خشکی است باید در نظر داشت که وقتی آن قسمت از زمین که در مقابل کره می باشد حالت مد داشته باشد نقطه مقابل آن در طرف دیگر زمین نیز،همین حالت مد را خواهد داشت.یعنی قسمت از زمین که ماه روی نصف ا لنهاربوده در اثر جاذبه ماه برای آبها ،مد پیش میاید و در طرف دیگر که از جاذبه ماه دور بوده کمتر تحت تاثیر است .نیرو های جزر و مدی می توانند اثرات شگفت انگیزی را ایجاد کنند.اصطکاک آبهای اقیانوس با بستر دریا چرخش زمین را به میزان 001%ثانیه در هر روز از قرن کاهش میدهد.بررسی فسیلهای حیوانات ثابت کرده است که400 میلیون سال پیش روز زمینی فقط 22ساعت طول می کشیده به علاوه میدان گرانشی زمین نیز،نیروها ی جزر و مدی روی ماه اعمال می کند .بر روی سطح ماه،آب وجود ندارد اما اصطکاک،خم کردن و حرکت دادن صخره ها تا حدی حرکت چرخشی ماه را کند میکند و باعث میشود فقط یک سوی ماه به طرف زمین قرار گیرد.

با توجه به تعریف اولیه جزر و مد که بالا آمدن و پایین رفتن آب دریاها است.حال بهتر است بدانیم این تاثیرات، دوبار در فاصله میانگین 24ساعت و 53 دقیقه رخ میدهند.یعنی در هر 12ساعت و 26 دقیقه دو جزر یا دومد اتفاق می افتد.هنگامیکه ماه و زمین و خورشید هرسه در یک امتداد باشند شدت به حد اکثر میرسد .این امر در آخر ماه قمری که در حالت محاق و چهاردهم ماه قمری در حالت بدر است که به آن، مه کشند و در شبهای هفتم و بیست و هفتم که ماه در حالت تربیع است میزان اثرات حد اقل است که به آن، که کشند گویند.

دلیل جزرومد چیست؟

دو شئی کروی از نظر گرانشی مانند دو جرم نقطه ای رفتار میکند واز قانون گرانش پیروی می کند یعنی :

که در آن ، ، و به ترتیب جرم اول ، جرم دوم ، ثابت جهانی گرانش و فاصله مرکز جرم دو جسم می باشد .

اگر اجسام کشسان یا غیر کروی باشند ویا اگر تعداد زیادی اجسام دیگر حضور داشته باشند ، نیروهای گرانش جزئی ممکن است اهمیت پیدا کنند . این از آنجا ناشی می شود که همانطور در بالا گفته شد گرانش به فاصله بین اجسام بستگی دارد و بنایر این قسمتهای مختلف یک جسم گسترده تحت تاٌثیر شتابهای گرانشی متفاوتی واقع خواهد شد . به این معنی که قسمتهای نزدیک تراجسام نسبت قسمتهای دورتر بیشتر همدیگر را متاٌثر می کنند.

اکنون که وضعیت با وضعیت گرانش دو جسم تا حدودی آشنا شدیم بگذارید این مسئله را با هم بررسی کنیم که اگر دو جسم مورد نظر کاملاً صلب نباشند بلکه حالت کشسانی داشته باشند خوب معلوم است با در نظر گرفتن این فرض طبق مطالب گفته شده اگر در نظر بگیریم که دو جسم کاملاً در جای خود محکم قرار گرفته باشند پس تاٌثیر نیروی جاذبه دو جسم برهم دیگر سبب تغییر در جسم کشسان شده وقسمتهای نزدیک دوجسم به هم بیشتر از قسمتهای دور دو جسم تغییر یافته و به سمت هم متمایل می شوند . اکنون بگذارید فرض کنیم که دو جسم کروی باشند بنابراین قسمتهایی از دو کره که به نزدیکتر ودر روبروی هم می باشند دچار نوعی حالت بالا آمدگی یا مد و قسمتهای دور از هم و در دو طرف دیگر کره ها نیز دچار حالتی فرورفته گی یا جزر می شود.

حال بگذارید حالات بالا رابرای سیستم ماه ، زمین بررسی کنیم ؛اگر مدتی را در کنار یک جسم بزرگ تشکیل شده شده از آب گذرانده باشید، مشاهده کرده اید که سطح آب روزانه دو بار در جزر ومد پایین و بالا می رود ونیز شاید اگر دقت کرده باشید یک جزر ومد مشخص ، هر روز به اندازه 53 دقیقه دیرتر اتفاق می افتد .

به نظر می رسد که ماه عامل اصلی این پدیده یعنی ؛ جزر و مد ؛ در سطح کره زمین باشد چرا که هر روز به اندازه 53 دقیقه دیرتر از روز پیش به نقطه عبور بالایی باز می گردد تقریباً همزمان با مد . ولی آیا می توان از نیروی جاذبه خورشید واثر آن بر این پدیده چشم پوشی کرد یا نه ؟ این پرسشی است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم .

بررسی نیروهای جزر ومدی برای دو جسم کروی

برای این کار دو کره با شعاعهای و که فاصله دو مرکز دو کره از هم و با جرمهای و در نظرمیگیریم (شکل1-1) براساس قانون گرانش داریم

که در آن جرم جسمی است که در نقطه قرار دارد و در واقع نیروی گرانش جسم دوم را بر روی این نقطه با جرم محاسبه میکنیم ؛

اگر فر ض کنیم دو جسم نشان داده شده همان ماه و زمین باشند و همانطور که می دانیم ماه به دور زمین گردش می کند یا فرقی نمی کند زمین به دور ماه گردش می کند (البته حرکت وضعی و انتقالی ماه به دور زمین با هم برابر است به این علت است که ما همیشه یک طرف کره ماه را می بینیم) بنابراین نیروی گریز از مرکز برای نقطه برابر است با

پس در نقطه غیر تعادلی داریم

که به صورت زیر خلاصه می شود

با توجه به فاصله زمین از ماه و شعاع زمین داریم

مشابه همین عمل داریم

بنابراین دو نیرومساوی و در خلاف جهت هم در نقاط داریم این نیرو متناسب است با جرم ماه و بطور معکوس متناسب است با توان سوم فاصله .

اکنون به پرسشی که قبل از شروع این بحث مطرح شد می پردازیم ؛

جرم خورشید در حدود برابر جرم ماه است اما برابر دورتر از ماه ؛ با جایگزینی این اعداد در دو معادله بدست آمده بالا می یابیم که نیروی جزرومدی تولید شده به وسیله ماه ، اندکی بیش از دو برابر خورشید است . پس نتیجه این که نمی توان براحتی از نیروی جزرومدی خورشید نیز چشم پوشی کرد .اما باید این نکته را فراموش نکرد که نیروهای جزرومدی در مقایسه با خود نیروی گرانش بسیار ضعیف می باشد ؛ در حدود (قسمت) در میلیون ؛ و در واقع این مولفه افقی این نیروهاست که سبب حرکت آبها می شود .

همانطور که در بالا اشاره شد خورشید نیز در شکل گیری جزرومد اثر دارد.گرچه خورشید 375 برابر دورتر از ماه است ولی بدلیل اینکه جرم آن حدود 27 میلیون برابر جرم ماه است اثرات گرانشی آن نصف اثرات ماه است.بنابراین جزرومدی که در سطح زمین شاهد هستیم نتیجه اثر همزمان نیروهای گرانشی ماه وخورشید است.در نتیجه چرخش ماه دور زمین و تغییر موقعیت آن نسبت به خورشید طی ماه ودر ماههای مختلف شاهد حالتهای مختلف بالا وپایین رفتن آب در ساحل هستیم.

در اوایل وچهاردهم هر ماه قمری که ماه وخورشید تقریبا" در یک خط قرار می گیرند اثرات گرانشی آنها با هم جمع می شود و جزرومدها شدید تر می شونددر این جزر ومدها آب در زمان جزر از حالت عادی پایین تر ودر زمان مد هم از حالت عادی بالاتر خواهد آمد.این جزرو مدها به جزرومد بهاری موسومند از طرف دیگر در زمان تربیع اول وتربیع دوم هم که ماه وخورشید زاویه 90 درجه می سازند شدت جزرومدها به حداقل خود می رسند.این جزر ومدها به جزر ومد نیپ(neap)مشهورند.

با بررسی دقیق جزرومد آشکار شده است که بر آمدگی آب اقیانوسها در امتداد خط واصل ماه زمین نیست بلکه مطابق شکل زیر بر آمدگی حدود 3 درجه با این خط زاویه می سازد.دلیل وجود این زاویه اثرات اصطکاک بین پوسته زمین با آب اقیانوسها می باشد.

به دلیل همین 3 درجه وضعیت جزرومد با موقعیت ظاهری ماه تطابق کامل ندارد.برای نمونه در حالتی که ماه در بالای سر ناظر قرار دارد بیشترین حالت مد نیست بلکه چند دقیقه دیگر باید انتظار وقوع مد را داشت.

مطابق شکل این 3 درجه اختلاف دارای نتایج زیر است:

1- یک برآیند نیرو با حرکت زمین بدور خود مخالفت می کند ودر نتیجه سرعت چرخش زمین بدور خود با مرور زمان کاهش می یابد بنابراین طول روز با آهنگ یک ونیم میلی ثانیه طی هرقرن افزایش می یابد.با بررسی لایه های زمین شناسی در بعضی از نقاط زمین آشکار شده است که در گذشته طول روز کوتاهتر بوده است .بررسی ها نشان می دهند در حدود نیم میلیارد سال پیش طول روز تنها 22 ساعت بوده است.به همین ترتیب در آینده نیز طول روز بمرور زمان بلند تر خواهد شد.

2 - یک نیروی برآیند موجب فشار رو به جلوی ماه در مدار می شود.در نتیجه این نیروی اضافی ،ماه در هرقرن در حدود 4 سانتی متر از زمین فاصله می گیرد.( جالب است که توجه کنید در آینده زمانی فراخواهد رسید که زمینیان دیگر شاهد خورشید گرفتگی کامل نخواهند بود.)

دو فرآیند بالا یعنی کند شدن زمین وفاصله گرفتن ماه تا زمانی که دوره چرخش زمین بدور خود با دوره چرخش ماه بدور زمین برابر شود ادامه خواهد داشت.محاسبات نشان می دهند در چند میلیارد سال آینده طول روز زمینی 47 برابر مقدار فعلی شده وماه نیز تا فاصله 550000 هزار کیلومتری از زمین فاصله خواهد گرفت .در این حالت اصطلاحا" گفته می شود که ماه با زمین قفل می شود .در این زمان ماه در روی یک نقطه از زمین بطور ثابت در آسمان باقی خواهد ماند.

فصل دوم :

جزر و مد اقیانوسی

مشاهدات سیستماتیک اقیانوسی در محلهایی بمدت چندین قرن صورت گرفته است . پیش بینی های دقیق از چنین مرزهایی از روی ارتفاع و فاز آنها از روی حرکت خورشید و ماه توسط لرد کلوین در سال 1870 صورت گرفته است. و همچنین این روشی است که به خوبی کار می کند.

پیش بینی جزر ومدها از اولین قوانین (معادلات لاپلاس) دانشمندان را از زمانی که لاپلاس مسئله را در سال 1779 به صورت فرمول در آورد ، بخود مشغول کرده است . اطلاعات بیشتر از شکل حوزه های اقیانوسی ، که به کامپیوترهای بزرکتر و سریع تر داده شد ، نمودارهای جزر ومدی دقیقتری ارائه داده شده است ، اما نمودارهای جزر ومدی که با روش موقعیت و حرکت خورشید و ماه به طور مفصل معلوم هستند . از این اطلاعات ، نیروهای جزر و مدی می توانند معین شوند .

روش کلوین به ترتیب زیر کار می کند . یک جزر و مد در حدود یکسال در یک سال در یک نقطه ای که پیش بینی جزر و مدی صورت می گیرد ثبت شده است . توسط تجزیه و تحلیل هارمونیکی ، نقش عبارتهای پریودیکی مختلف جزر و مدی برای جزر و مد آن منطقه معین می شود . و از طریق دامنه های جزر ومدی و فاز آنها می توان جزر و مدهای اقیانوسی را در آینده در محل مورد نظر با استفاده از جداول استاندارد ، نجومی محاسبه کرد .

جریانات جزر ومدی

معمولاً ، جریانات جزر ومدی هنگامی که به ساحل نزدیک می شویم قویتر می گردند و نقش مهمی در گردش های محلی دارند ، به عنوان مثال جریانات جزر ومدی حداقل 10 برابر قویتر از جریانات غیر جزر ومدی در یک مصب (estuary) نیمه آمیخته هستند . جریانات جزر ومدی در اقیانوس باز معمولاً تصور می شود که از مرتبه 0.02 تا 0.5 متر بر ثانیه باشند .

جریانات جزر ومدی سطحی چرخان هستند ؛ یک ذره آب مسیری از یک بیضی نا هموار را طی یک دوره جزر و مدی کامل می گذراند .

جریانات جزر ومدی با کاهش عمق آب ، تمایل به افزایش دارند . ماکزیمم سرعت افقی ذره موج آب کم عمق برابر است با :

و چون

بنابراین حتی اگر دامنه موج (a) ثابت باشد ، جریان جزر ومدی با کاهش عمق افزایش می یابد .

تعادل وتئوری دینامیکی جزرومدی

ساده ترین نظریه جزر ومدها ، جزرو مد تعادلی است . با یک حرکت چرخشی آهسته زمین که با آب پوشیده شده یک بالا آمدگی و یک پایین رفتگی از سطح دریا (جزر ومد) که مربوط به نیروهای جزرومدی است به وجود خواهد آمد که بین نیروهای گرادیان فشار تعادلی بوجود خواهد آورد که از شیب سطح دریا ناشی می شود (شکل ) .ارتفاع این جزر و مد تعادلی رامی توان محاسبه نمود.

ماکزیمم جزر ومد متر و جزر ومد مربوط به خورشید متر است که با ترکیب آنها یک ماکزیمم متری در ماه کامل و ماه نو هنگامیکه ماه خورشید تقریباً در یک امتداد با زمین است تولید میشود. نظریه تعادلی جزرو مد اولین بار توسط نیوتن ارائه شده است ؛ این حقیقت را که جزر و مدهای ماکزیمم (کهکشندها) معمولاً در ماه کامل یا ماه نو رخ می دهد و اینکه مهکشندها در یک چهارم ماه رخ می دهد ، بیان می کند .

فصل سوم :

انرژی جزر ومد :

تاریخچه

در قرن یازدهم از انرژی جزر و مد در ساحل اقیانوس اطلس در فرانسه ، انگلستان و اسپانیا با قراردادن دستگاههایی استفاده شد. استفاده عملی از انرژی جزر و مد در ابعاد تجربی بزرگ در قرن نوزدهم ادامه داده شد. تآسیسات استفاده از انرژی جزر و مد در انگلستان ، آلمان ، ایتالیا ، شوروی سابق و آمریکا بکار گرفته شد.

ماشینهای جزرومدی قدیمی قسمت کوچکی از انرژی جزر و مد موجود را برای تولید انرژی مکانیکی فراهم می‌کردند. توان مکانیکی چنین ماشینهایی بین 30 تا 100 کیلو وات بوده است. استفاده از انرژی جزر و مد برای تولید الکتریسیته اخیرا پیشنهاد شده است. تکنولوژی نو و مهندسی پیشرفته در ساختن سدهای آب و توربینها و بالا رفتن قیمت دیگر منابع انرژی سبب توسعه بیشتر استفاده از انرژی جزر و مد شده است.

انرژِی جزر ومد

جزر و مد در اثر کش جاذبه‌ای ماه و خورشید و چرخش زمین بوجود می‌آید. نزدیک سواحل دریا، سطوح آب می‌توانند تا 24 متر بالا کشیده شوند. تنها حدود 24 نقطه وجود دارد که دارای شرایط مناسب و حدود جزر و مدهای کافی (حدود 6 متر) برای تولید انرژی به صرفه است. ساده‌ترین سیستم تولید نیرو برای دستگاههای جزر و مدی شامل سدی به صورت مانع در عرض مدخل کولاب حاشیه‌ای دریا است. دروازه‌های آبگیر مانع به ظرف جزرومد هنگام جزرومدهای بزرگ اجازة ورود آب را می‌دهد و آب را از میان سیستم توربین خروجی عبور می‌‌‌دهد. این زمان که بین بالاترین نقطة مد و پایین ترین نقطه جزر وجود دارد را ebb tide می‌گویند. سیستم‌های دوراهه‌ای برای تولید برق هم در هنگام مد وهم در هنگام جزر وجود دارد موانع جزر و مدی می‌توانند سطح جزرومد را در ظرف تغییر داده و آشفتگی را در آب بالا ببرند. این مسئله می‌تواند روی جهت یابی و تفریح نیز تأثیر بگذارد. بزرگترین ضرر بالقوة نیروی جزر و مدی، تأثیر یک ایستگاه جزر و مد روی گیاهان و حیوانات مصب کولاب است

دو نوع مانع تجاری از لحاظ اندازه در حال حاضر مورد استفاده است. یکی در لارنس (La Rance) فرانسه و نوع دیگر در کانادا، نوا اسکوتیا (Nova Scotia) رویال آناپلیس (Annapolis Royal) است. ایالات متحده هیچ دستگاه جزرومدی ندارد و تنها محل که نیروی جزرومدی می‌تواند انرژی به صرفة‌ اقتصادی را تولید کند در نظر داردفرانسه، انگلستان، کانادا و روسیه استعداد بیشتری از این بابت دارند.

همچنین حصارهای جزرومدی می‌توانند انرژی جزرومد را مهار کنند، یک حصار جزر‌‌ و ‌مدی دارای توربین‌های قائم محور هستند که روی یک حصار سوار شده است. تمام آبی که عبور می‌کند به درون توربین‌ها رانده می‌شود. این تأسیسات در نواحی مانند کانال‌های بین خشکی‌ها نیز می‌توانند بکار گرفته شوند. حصارها تأثیر زیست محیطی کمتری نسبت به موانع جزرومدی دارند، اگرچه می‌توانند برای حرکت حیوانات بزرگ دریایی مشکل ساز باشند. هزینه نصب حصارهای جزرومدی نیز کمتر از موانع جزر و مدی است. یک حصار جزر و مدی در سواحل فیلیپین در حال فعالیت است.

توربین‌های جزر و مدی تکنولوژی جدیدی هستند که در بسیاری از نواحی جزر و مدی بکار گرفته می‌شود. اساساً آنها توربین‌های بادی هستند که در هر محلی که جریان جزر و مدی قوی دارد، واقع شده‌اند. از آنجا که آب 800 مرتبه چگال تر از آب است، توربین‌های جزر و مدی مجبور به داشتن مقاومت بیشتری از توربین‌های بادی خواهند بود. این توربین‌ها سنگین‌تر و گران‌تر هستند اما قادرند انرژی بیشتری را به دام بیاندازند.

کل انرژی جزر و مدی توزیع شده روی زمین حدود 3x106 Mw است. مهمترین عامل تخمین انرژی جزر و مدی عبارتست از ارتفاع جزر و مد و سطح حوضه جزر و مدی است . اولین طرح بزرگ انرژی الکتریکی از جزر و مد در فرانسه در سال 1966 شروع به کار کرد. در این واحد ضریب توان تبدیل انرژی جزرومد به الکتریسیته در حدود 18 تا 25 در صد است. انرژی جزر و مد آلوده کننده نیست و برای موجودات دریایی نیز اثرات کمی دارد.

تکنیک های استفاده از انرژی جزر ومد

یکی از روشهای ساده و قدیمی استفاده از انرژی جزر و مد ایجاد یک حوض تنها است. این تکنیک فقط یک حوض را با مسدود کردن خلیج حاصله از مصب رود یا خلیج اصلی توسط یک سد مورد استفاده قرار می‌دهد. در طول دوره تناوب یا بالا آمدن آب از دریچه‌های راههای کانالی حوض را پر می‌کند. وقتی که سطح آب در حوض بالاتر از سطح آب دریا هست، انرژی پتاسیل آب مسدود شده حوض با گذشتن از توربین مولد الکتریسته انرژی تولید می کند. در این طرح حدود 5 ساعت تولید و 6 تا 7 ساعت پرکردن مجدد و توقف مشخص می‌شود. تکنیک انرژی خروجی یک راهه حوض تنها با قرار دادن توربین ، مولدی که می‌تواند موتور پمپ کمکی به هنگام عملیات پر کردن مجدد مورد استفاده قرار گیرد، اصلاح می‌شود.

طرح دیگر عبارت از یک حوض با دو راه است. که تولید انرژی بر اثر حرکت آب از طرف دریا به حوض و از طرف حوض به دریا صورت می‌گیرد. با بکار بردن چنین دستگاهی انرژی بیشتری نسبت به طرح قبلی تولید می‌شود. با وجود این انرژی تولید شده در این طرح مانند طرح یک راهه آن چنان زیاد نیست، بنابراین توربینهای طرح دو راهه بسیار بزرگ و گران قیمت هستند. انرژی خروجی تکنیک مولد یک دو راهه نیز باید با پمپ کمکی اصلاح شود، توسعه طرح انرژی جزر و مد لارانس برای دو راه عملیات حوض تنها با پمپ بوده است.

تولید برق با انرژی جزر و مد دریا

نیروگاه هاى تولید الکتریسیته در اعماق آب دریاها با استفاده از قدرت جزر و مد مى توانند کمکى براى مسئله انرژى جامعه بشرى باشند. نخستین پروژه از این نمونه با یک سیستم نوین، در حال حاضر مشغول به کار است. پره هاى 11 مترى یک توربین زیر آبى به آرامى و بدون سر و صدا در حال گردشند. این نخستین پروژه تولید الکتریسیته از نیروى جزر و مد در عمق دریاست که به شیوه اى نوین به کار گرفته شده است توربین هاى تولید انرژى، که در عمق 20 مترى در فاصله 2 کیلومترى ساحل «دوون» واقع در جنوب غربى انگلیس کار مى کنند حاصل 4 سال تلاش مهندسان و کارشناسان دانشگاه کاسل آلمان است. این تنها نیروى جزر و مد است که پروانه هاى عظیم این توربین هاى زیرآبى، با نام «جریان دریایى» را به چرخش درمى آورد. این توربین ها، برخلاف توربین هاى بادى که وابسته به شرایط آب و هوایى هستند مى توانند در اعماق دریا و به دور از تغییر و تحولات جوى به طور دائم به کار خود ادامه داده و به تولید الکتریسیته بپردازند .

در واقع، اینجا، صحبت از یک منبع انرژى پایان ناپذیر است. البته باید خاطرنشان شد که استفاده از این نیرو، ایده جدیدى نیست. در قرن یازدهم میلادى نیز آسیابان هاى سواحل ولز، سنگ هاى آسیاب خود را با کمک نیروى جزر و مد به کار مى انداختند و بر همین اساس هم یک نیروگاه بهره بردارى از قدرت جزر و مد در «سانت متلو»ى فرانسه از 35 سال پیش تاکنون به کار مشغول است. اما از این روش، تنها در شمار اندکى از سواحل جهان مى توان استفاده کرد. یعنى در سواحلى که تفاوت ارتفاع سطح آب، در حین جزر و مد بیش از چندین متر است. توربین موسوم به جریان دریایى نیز، از این تفاوت ارتفاع استفاده مى کند. اما کار این توربین، بر اصل دیگرى استوار است. این چرخ آسیاب زیر دریایى، مانند نمونه هایى که قبلاً از آنها یاد کردیم از نیروهاى عمودى بالا و پائین رفتن سطح آب استفاده نمى کند بلکه از جریان هاى افقى اى بهره مى گیرد که بر اثر جزر و مد به وجود مى آیند. به همین دلیل این توربین جدید مى تواند در مکان هاى دیگر با میزان کمتر جزر و مد نیز به کار گرفته شود. از مزیت هاى دیگر این توربین ها مى توان به این نکته اشاره کرد که براى به حرکت درآوردن این توربین ها نیروى زیادى لازم نبوده و این توربین ها قادرند با سرعت هاى بسیار پائین نیز به حرکت درآیند. میزان کار مفید به دست آمده از این توربین ها 2 برابر میزان کار مفید توربین هاى بادى بر روى زمین است چرا که جرم حجمى آب 700 بار بیشتر از جرم حجمى هواست و به همین علت نیروهاى انتقال یافته بزرگتر هستند. باید یادآورى کنیم که توربین «جریان دریایى» هنوز به صورت آزمایشى و با میزان تولید حداکثر 300 کیلووات کار مى کند اما قرار است به زودى توربین دیگرى به کار گرفته شود که حداقل 2 برابر توربین کنونى است. متخصصان امر، تنها در اروپا 100 محل را شناسایى کرده اند که مى توان در آنها با کمک نیروى جریان هاى دریایى، اختلاف ارتفاع سطح آب در هنگام جزر و مد و امواج، جمعاً 12 هزار مگاوات الکتریسیته تولید کرد: یعنى به میزان 10 نیروگاه بزرگ اتمى. انرژى تولید شده 15 تا 20 درصد انرژى مورد نیاز کشورهاى اروپایى است. در سواحل نروژ توربین هاى مشابهى به کار گرفته شده اند. این توربین ها قرار است به صورت آزمایشى، ابتدا تامین کننده برق ،50 سپس 1000 و سرانجام 20 هزار خانه مسکونى باشند. در سواحل جزیره «شتلند» توربین دیگرى به تولید الکتریسیته مشغول است. در مقابل سواحل کالیفرنیا، فلوریدا و کرانه شرقى کانادا پروژه اى مشابه به کار گرفته شده است. کارشناسان معتقدند طى 30 سال آینده مى توان از این توربین ها براى تولید 40 درصد از انرژى مورد نیاز خانه هاى مسکونى بهره جست. در سواحل اسکاتلند براى تولید الکتریسیته تنها از نیروى امواج استفاده مى شود. باله ها جریان امواج را به درون تونلى منتقل کرده و به این ترتیب توده هوا را به جلو مى رانند و با کمک این توده هوا توربینى به گردش در مى آید. اما ساده ترین سیستم بهره بردارى از انرژى جزر و مد سیستمى است که دانمارکى ها به کار مى گیرند. در این سیستم، امواج مستقیماً توسط یک سطح شیب دار به سوى پره هاى توربین رانده مى شوند و آن را به حرکت درمى آورند. طبق محاسبات شوراى مشورتى انرژى جهانى، حرکت هاى دریایى از این پتانسیل برخوردارند که تمامى نیاز جهان به انرژى را تامین سازند. البته سواحل کشور آلمان به خاطر رفت و آمد زیاد کشتى ها و سرعت اندک جریان هاى آبى براى این منظور مناسب نیستند. در حال حاضر تقریباً 86 درصد از انرژى مورد نیاز جهانیان توسط زغال سنگ، گاز طبیعى و نفت خام تامین مى گردد. این سوخت هاى فسیلى نه تنها اثر گلخانه اى را در اتمسفر زمین تشدید مى کنند که به نوبه خود تغییرات آب و هوایى را به دنبال دارد، بلکه منابع پایان ناپذیرى نبوده و سرانجام، روزى به پایان خواهند رسید. طبق ارزیابى کارشناسان امر منابع نفت خام زمین که به تنهایى 40 درصد از انرژى جهان را تامین مى کنند طى 50 تا 70 سال آینده به پایان خواهند رسید